MARİFET

Her insan fıtratı itibarıyla belirli bir yaştan sonra hayatın anlamını, niye yaratıldığını, kim tarafından yaratıldığını, yaratıcı varsa onu kimin yarattığını sorgulamaya başlar. Bu sorgulama her insan da mevcut olan fıtri bir sorgulamadır. Bu sorgulamaları insanın genlerine nakşeden yüce yaratıcı bu soruların cevabını kitabı keriminde şu şekilde vermiştir: ‘’Ben İnsanları ve Cinleri bana ibadet etsinler diye yarattım’’(Zariyat/56)

Bu ayet varlığımızın sebeplerinden sadece birini zikretmiştir. Oda ibadettir. Peki ibadet nedir? İbadet Arapçada kul ve köle kelimelerinden türemiştir. Yani itaat eden söz dinleyen anlamlarına gelir. İbadet denince İnsanların aklına genelde namaz gelmekte, oysaki ibadet kavram olarak çok daha geniş bir mana ifade eder. İbadet, İslam’i helal ve haram gözetilerek insanlık için yapılan hayırlı amellerin bütünüdür. Daha iyi anlaşılması için yüce Allah’ın emir ve sakındırmalarına uymaktır. Bu tanım ayette geçen ibadet manasının sadece yüzeysel açılamasıdır. Bu açıklamadan çok daha derin manası ise Hz. Cafer Sadık’ın (a.s.) ayette geçen ibadet yüce Allah’ı tanımaktır diye buyurmasıdır. Bu bağlamda ayetin manası “Ben insanı ve cinleri beni tanısınlar diye yarattım” manasına gelmektedir. Yüce Allah’ı tanımak insanın Allah’a severek ibadet etmesini sağlar. Çünkü kişi tanımadığı bilmediği bir varlığı sevemez arada sevgi olmadığı zaman da itaat gerçekleşemez. Bu yazımda marifetin önemini gösteren iki konuya daha değinmek istiyorum.

Yüce yaratıcıya şükür

Muhtemel zararları önleme

Yüce Allah mukaddes kitabının Nahl suresi 18. Ayetinde ‘’Nimetleri sayarak bitiremezsiniz.” diye buyurmaktadır. Gerçekten de çevremize kendimize ve canlılara baktığımızda ne kadar büyük bir nimetin içinde olduğumuzu görüyoruz ve bu nimetleri saymakla bitiremeyiz. Öyleyse bu nimetleri bize veren yüce Allah’a şükür etmek aklın gereğidir. Çünkü yapılan iyiliklere verilen nimetlere teşekkür etmeyene nankör denir. Şairin dediği gibi:

Bir fincan kahveye şükreden sen

Yardana nankörlük acaba neden

İkinci konuda, muhtemel zararları önlemek:

Aklı başında olan her insan muhtemel zararları önlemek için tedbir alır. Kışın soğuğundan etkilenmemek için yakıt hazırlar, yazın sıcağından korunmak için ince elbise giyer, hastalanmamak için beslenmesine dikkat eder, İnsan oğlunun bütün eylemlerine bakarsak aslında başına gelebilecek herhangi bir zararı önlemek için önceden tedbir aldığını görürüz. İşte bu bağlamda da bir yaratıcının olduğuna inanıyorsak, bizi yaratanın niye yarattığını ne gibi tavsiyelerde bulunduğunu bu tavsiyelere uymadığımız zaman bize ne gibi zararların dokunacağını bilmemiz ve ona göre tedbir almamız gerekmez mi? Adamın biri Müminlerin emiri İmam Ali’ye (a.s.) “Rabbini nasıl tanıdın?” diye sorar İmam: ‘’Gayretin boşa çıkması uğraşın netice vermemesiyle’ gayret ettim tedbir aldım fakat istediğim olmadı, o zaman gidişatı idare edenin ben olmadığımı anladım” diye buyurur. Başka bir örneği İmam Sadık’tan (a.s.) verebiliriz: Adamın biri İmam Sadık’a (a.s.)  “Yüce Allah’ı nasıl tanırım” diye sorar. İmam: “Ey adam hiç gemiye bindin mi?” der adam “Elbette” diye cevap verir. İmam peki der: “Hiç kimsenin imdadına yetişemeyeceği yüzmenin seni kurtaramayacağı bir yerde bindiğin gemi parçalandı mı?” Adam “Evet” der. İmam “Peki O an bu düştüğün zor durmadan seni kurtarabilecek bir kudretin var olduğunu hissettin mi?” Adam “Evet” dedi. İmam “İşte kimsenin imdadına yetişemeyeceği hiç kimseni seni kurtaramayacağı anda hissettiğin o kurtarıcı Allah’tır.” İmam Sadık’ın (a.s.) verdiği bu muazzam cevap kültürümüze “Düşen uçakta Ateist bulunmaz.” şeklinde girmiştir. Yüce Allah’ı tanımak hem dünyamız hem de ahiretimizi şekillendiren en önemli bilgi olacaktır…